काठमाडौँ । अमेरिका, फिलिपिन्स, युक्रेन, दक्षिण अफ्रिका, पाकिस्तान, थाइल्याण्ड, रोमानिया र भारत लगायत १२१ देशका १,८०० भन्दा बढी व्यक्तिहरू सेप्टेम्बर १८ देखि २१ सम्म दक्षिण कोरियाको इन्छनमा आयोजित एचडब्लूपीएलको विश्व शान्ति शिखर सम्मेलनको ९औँ वार्षिकोत्सवमा सहभागी भएका थिए।

“संस्थागत शान्तिका लागि बहुआयामिक रणनीति कार्यान्वयन” भन्ने विषय रहेको उक्त कार्यक्रममा अन्तर्राष्ट्रिय कानून, धर्म, शिक्षा, युवा, महिला र सञ्चार क्षेत्रका अगुवा तथा विज्ञहरूले चार दिनसम्म चलेको करिब ३० सत्रमा भाग लिएका थिए। क्षेत्रहरूद्वारा मात्र होइन देशहरूद्वारा पनि, शान्तिको लागि कानुनी रूपमा बाध्यकारी अन्तर्राष्ट्रिय कानून स्थापना गर्न व्यावहारिक रणनीतिहरूको बारेमा छलफल भएको थियो।

१८ तारिखको पत्रकार सम्मेलनमा, हेवेनली कल्चर, वर्ल्ड पिस, रेस्टोरेसन अफ लाईट (एचडब्लूपीएल) का अध्यक्ष मान-ही लीले शान्तिका लागि देशका राजनीतिज्ञ र अगुवाहरूलाई मिलेर काम गर्न आग्रह गरे। युद्ध भोगी सक्नु भएको दिग्गजको रूपमा अध्यक्ष मान-ही लीले आफ्नो व्यक्तिगत अनुभवबाट, युद्धको कठोर वास्तविकताहरू देखेका थिए।

“युद्धमा युवाहरूको जीवनको बलिदान किन दिनुपर्छ? राजनीति के हो र कसको लागि हो ? जब युद्ध सुरु हुन्छ, बाहिर निस्केर लड्ने राजनीतिज्ञहरू होइनन् तर युवाहरू हुन् जो बलिदान हुन्छन्। शब्दले मात्र शान्ति प्राप्त गर्न सकिँदैन। यदि हामीसँग छैन भने, हामीले सिर्जना गर्नुपर्छ, त्यसैले हामी शान्ति गतिविधिहरू सञ्चालन गर्न संसारभर ३२ पटक यात्रा गरेका छौं। यदि यस संसारमा शान्तिको जीत भएको भए, त्यहाँ कुनै खेदजनक मृत्यु हुने थिएन। अन्तर्राष्ट्रिय कानूनको कार्यान्वयनद्वारा हामीले शान्तिलाई विश्व समुदायमा विरासतका रूपमा छोड्नुपर्छ जहाँ हाम्रा सन्तानहरू बस्नेछन्, ”उनले भने।

१८ तारिकको मुख्य सत्रमा रोमानियाका तेस्रो राष्ट्रपति सम्माननीय प्रो. डा. एमिल कन्स्टेन्टिनेस्कुले भने, “शिखर सम्मेलनको क्रममा हामीले शान्ति एउटा अमूर्त अवधारणा होइन, बरु मानवताको सर्वोच्च मूल्य हो भन्ने कुरामा सहमति जनाएका थियौं, जसले शान्त वातावरण सिर्जना गर्न सक्छ जसमा मानिसहरू कुनै हिंसात्मक द्वन्द्व वा मनोवैज्ञानिक दबाबको त्रास बिना जीवन बाँच्न सक्छन्। हामी ठोस उपायहरूको कार्यान्वयनको दिशामा काम गर्न सहमत भयौं, छोटो तर सबैभन्दा महत्त्वपूर्ण रूपमा दीर्घकालीन रूपमा, २०१४ मा अपनाएका आदर्श, “वि आर वान” को सन्दर्भको नयाँ प्रणाली बनाउनको लागि “मानिसको विरुद्धमा मानिस” को मनोवृत्तिलाई “मानिसको साथमा” मा व्यक्त गर्दछ ।

निष्पक्ष र दिगो शान्ति प्राप्त गर्न, एचडब्लूपीएल शान्तिको घोषणा र युद्धको अन्त्य (डीपीसिडब्ल्यु) को आधारमा अन्तर्राष्ट्रिय रूपमा सहमत ठोस संस्थागत शान्ति निर्माणको लागि वकालत गर्दछ जसले शान्ति निरन्तरताका व्यापक उपायहरू, द्वन्द्व रोकथामदेखि शान्ति कायम गर्ने सम्म प्रस्ताव गर्दछ। थप रूपमा, एचडब्लूपीएलले अन्तरधार्मिक संवादलाई सहजीकरण गर्ने, युवा र महिलाहरूको नेतृत्वमा शान्ति गतिविधिहरूलाई प्रोत्साहन गर्ने, शान्ति शिक्षा प्रदान गर्ने, र मिडिया आउटरिच मार्फत शान्तिको संस्कृति प्रवर्द्धन गर्ने जस्ता गतिविधिहरू लगातार गरि रहेको छ ।

प्रगति प्रतिवेदन प्रस्तुतिमा, एचडब्लूपीएलका प्रबन्ध निर्देशक काङ थे होले डीपीसिडब्ल्युको विकासको बारे जानकारी दिए, जसमा १७६ देशहरूमा नागरिक समाज र मध्य अमेरिकी संसदबाट लगभग ९ लाख समर्थन प्राप्त भएको छ, र मिन्डानाओको मामलामा पनि निजी स्तरको शान्ति सम्झौताको उदाहरण हो।

फिलिपिन्सका बाङ्सामोरो अटोनोमस रिजन इन मुस्लिम मिन्डानाओ (बीएआरएमएम) का माननीय मुख्यमन्त्री अहोद बी इब्राहिम, अल हजले भने, “आज, म तपाईंहरू सबैको अगाडि अत्यन्त नम्रताका साथ खडा छु र भन्छु कि बाङ्सामोरो अब शान्तिको भूमि भएको छ। समृद्धि र न्याय जहाँ मुस्लिम, क्रिस्चियन, आदिवासी जनजाति र हाम्रा लुमाड दाजुभाइ दिदीबहिनीहरू सहअस्तित्वमा र सद्भावमा बस्छन्। हामीले शान्ति र विकासको नाममा नयाँ युगलाई अँगाल्ने क्रममा, म विश्वका प्रत्येक प्रभावशाली अगुवा, नीति निर्माता, र शान्ति अधिवक्ताहरूलाई शान्ति, निशस्त्रीकरण र दिगो भविष्यलाई प्रवर्द्धन गर्ने माध्यम बन्न आह्वान गर्दछु। शान्तिको कथा लगातार लेखौं।”

एचडब्लूपीएलले द्वन्द्व रोक्न र अन्तरधार्मिक संवादको माध्यमबाट मेलमिलापलाई प्रवर्द्धन गर्ने उद्देश्यले विश्वभरका १३० देशहरूमा तुलनात्मक धर्मशास्त्रीय अध्ययनको प्लेटफर्म, धार्मिक शान्ति एकेडेमी सञ्चालन गरेको छ। साथै, शान्तिपूर्ण मूल्यहरू सिक्न र अभ्यास गर्न एचडब्लूपीएल शान्ति शिक्षा विश्वका ९० देशका विभिन्न विद्यालय र शैक्षिक संस्थाहरूमा लागू गरिएको छ।

एचडब्लूपीएलको अधिकारीहरूले विश्व शान्ति दूतहरूद्वारा दक्षिण कोरियाको भ्रमणको लागि कृतज्ञता व्यक्त गरे, पूर्व राज्य प्रमुखहरू र मन्त्री स्तरका अगुवाहरू, सबै मानवता: शान्तिको साझा आकांक्षाका लागि एकजुट छन्। उनीहरुले यस्तो गैरसरकारी कूटनीतिले प्राप्त गर्न सकिने र दिगो शान्तिका लागि योगदान पुर्याउन अन्तर्राष्ट्रिय समुदायको सहयोगका साथै दक्षिण कोरियाली सरकारलाई पनि सहयोग गर्न आह्वान गरेका छन् ।

यस कार्यक्रममा, एचडब्लूपीएलको शान्ति पहलमा सहयोग पुर्‍याउन योगदानको कदर गर्दै १३ जना व्यक्तिहरूलाई एचडब्लूपीएल शान्ति पुरस्कार प्रदान गरिएको थियो। प्राप्तकर्ताहरु मध्ये रोमानियाका तेस्रो राष्ट्रपति प्रो. डा. एमिल कन्स्टेन्टिनेस्कु, युनेस्को मुख्यालयमा मालीका पूर्व स्थायी प्रतिनिधि श्री ओमर केइटा, र जर्मनमा फ्रेडरिक शिलर विश्वविद्यालय जेनामा अन्तर्राष्ट्रिय कानूनका प्राध्यापक डा. सियारान बर्क थिए।”