काठमाडौँ । आजको युगमा धेरैजसो बालबालिकाले स्मार्टफोन, ट्याब्लेट र ल्यापटपलगायत धेरै इलेक्ट्रोनिक ग्याजेटहरू व्यापक रूपमा प्रयोग गर्छन्। यसले साना बालबालिकाको स्वास्थ्यमा ठूलो असर गर्छ ।

स्मार्टफोनको अत्याधिक प्रयोगका कारण बालबालिकाहरु यसको लतमा फसेका छन् र उनीहरुले मोबाइल बिना खाना समेत खाँदैनन् । त्यसो गर्नु बालबालिकाको मानसिक स्वास्थ्यका लागि निकै खतरनाक हुन्छ । प्रविधि, ग्याजेट र डिजिटल खेल मैदानको प्रशस्तताका कारण बालबालिकामा चिन्ता र डिप्रेसनको जोखिम बढ्दै गएकोमा विज्ञहरुले चिन्ता व्यक्त गरेका छन् ।

डिजिटल सामग्रीले बालबालिकाका लागि गम्भीर खतराहरू खडा गरिरहेको छ। यसले सानै उमेरमा उनीहरूको आँखाको ज्योतिलाई मात्र असर गर्दैन, उनीहरूको निद्राको ढाँचा र चिन्ताको स्तरलाई पनि असर गर्छ। जसका कारण बालबालिकामा डिप्रेसनको जोखिम पनि बढ्दै गएको छ ।

विज्ञहरुका अनुसार चिन्ता भनेको एक अशान्तिपूर्ण भावना हो जसमा मानिसहरूलाई सधैं केही ठीक नभएको महसुस हुन्छ। जब तपाईं चिन्ताबाट ग्रस्त हुनुहुन्छ, तपाईंलाई अचानक केहि खतरनाक हुन गइरहेको जस्तो महसुस हुन्छ।

यस्तो अवस्थामा मानिसको मुटुको धड्कन बढ्छ, हत्केला पसिना आउँछ, शरीर काँप्न थाल्छ र मांसपेशीमा तनाव जस्ता लक्षण देखा पर्न थाल्छन् । यदि चिन्तालाई समयमै नियन्त्रण गर्न सकिएन भने यसले डिप्रेसनको रूप लिन सक्छ।

आजको समयमा बालबालिका स्मार्टफोन र अन्य इलेक्ट्रोनिक ग्याजेटको लतमा फसेका छन्, जसका कारण चिन्ता र डिप्रेसनको जोखिम बढ्दै गएको छ । जसका कारण बालबालिकाको मानसिक स्वास्थ्यमा नराम्रो असर परिरहेको छ । यद्यपि, त्यहाँ केही उपायहरू छन् जसबाट आमाबाबुले आफ्ना बच्चाहरूलाई यो समस्याबाट बचाउन सक्छन्।

युनाइटेड वी केयरका क्लिनिकल निर्देशक डा. वसुधा अग्रवाल भन्छिन्, ‘पहिलो र सबैभन्दा महत्त्वपूर्ण कुरा भनेको बालबालिकाको डिजिटल सामग्रीमा सीमा तोक्ने, बालबालिकाको स्वास्थ्यमा असर गर्ने कुरा बालबालिकालाई हेर्न नदिने हो। यो अभिभावकको जिम्मेवारी हो।’

उनी थप भन्छिन्, ‘बालबालिकाको डिजिटल एक्सपोजर समय घटाउनुहोस्। यसबाहेक बालबालिकाको खानपानको योजना बनाउनुहोस्, जसले गर्दा उनीहरुको समग्र स्वास्थ्यमा सुधार हुन्छ । मोबाइलको लतबाट छुटकारा पाउन बालबालिकालाई खेल्न बाहिर लैजानुहोस् । बालबालिकालाई बाहिर लगेर महत्त्वपूर्ण गतिविधिहरूमा भाग लिन उत्प्रेरित गर्नुहोस्, ताकि तिनीहरूको सिर्जनात्मकता वृद्धि होस्। हाम्रा बालबालिकाको मानसिक स्वास्थ्य जोगाउन अभिभावकहरूले सुरक्षात्मक ढालको रूपमा काम गर्नुपर्छ। यसबाट, तपाईंले बच्चाहरूलाई उनीहरूको मोबाइल बानीबाट छुटकारा पाउन र उनीहरूको स्वास्थ्य सुधार गर्न मद्दत गर्नुहुनेछ।’ एजेन्सी